TY  - JOUR
AU  - Ranđelović, Dragana
AU  - Gajić, Gordana
AU  - Mutić, Jelena
AU  - Pavlović, Pavle
AU  - Mihailović, Nevena
AU  - Jovanović, Slobodan
PY  - 2016
UR  - https://radar.ibiss.bg.ac.rs/handle/123456789/3740
AB  - Metalliferous mine wastes represent one of the major sources of environmental contamination frommining activities. Bor region (Serbia) is one of the largest copper mine basins in Europe where long-termmining caused severe environmental deterioration and created one of the most degraded locations inSerbia and Europe. At the spontaneously colonized metalliferous mine wastes in Bor, plant species Epilo-bium dodonaei dominates in the mine slopes and mine waste surfaces. Epilobium dodonaei has the statusof endangered and protected species in parts of European range (i. e. plant is included in the Red listsof the countries in the Carpathian mountains region), primarily due to losses of natural gravel habitats.The main focus of this research was physico-chemical characterization of mine waste, assessment ofphytoremediation potential and plant metabolic stress response of Epilobium dodonaei at the hot spotmetalliferous mine site in order to evaluate the possibility for application of endangered species in eco-logical restoration. The Bor mine wastes are characterized by coarse soil texture, various pH (4.58–8.30),and elevated concentrations of arsenic (44.5–271 mg kg−1) and copper (311–2820 mg kg−1) that exceedthe Serbian limiting threshold and remediation values. Oxidation of metal-sulfide minerals on waste sur-face leads to increased acidity, followed by elevated metal mobility of the mine spoil solution. Contentof arsenic, copper, lead and zinc in roots of E. dodonaei was correlated with pseudo-total and EDTA-available concentrations in Bor mine spoils. Furthermore, the content of arsenic, copper, lead and zinc inroots (3.98 mg kg−1, 140 mg kg−1, 3.19 mg kg−1, and 72.8 mg kg−1, respectively) and shoots (4.69 mg kg−1,57.7 mg kg−1, 1.17 mg kg−1, and 59.3 mg kg−1, respectively) of E. dodonaei reflected the multi-metal pol-lution at the investigated site. Epilobium dodonaei largely retains copper, lead and zinc in roots thanin shoots and has the potential for phytoremediation of mine wastes. Epilobium dodonaei at Bor minespoil had a high content of malondialdehyde in roots and leaves as well as reduced chlorophylls andcarotenoids content in leaves, indicating great oxidative stress. However, elevated arsenic and coppercontent could promote biosynthesis of antioxidants in roots and leaves of E. dodonaei at mine spoil. Cre-ation of an endangered species habitat on mine waste rocks of the Bor mining area and similar sites ofCarpatho-Balkan metallogenic province could successfully contribute to the preservation of E. dodon-aei. Development of practical procedures for the selection and application of endangered plant species inreclamation should create stronger link between ecological restoration and conservation biology. Finally,the application of endangered plant species should take a more prominent role in the restoration processand ecosystem design
PB  - Elsevier B.V.
T2  - Ecological Engineering
T1  - Ecological potential of Epilobium dodonaei Vill. for restoration ofmetalliferous mine wastes
VL  - 95
DO  - 10.1016/j.ecoleng.2016.07.015
SP  - 800
EP  - 810
ER  - 

@article{
author = "Ranđelović, Dragana and Gajić, Gordana and Mutić, Jelena and Pavlović, Pavle and Mihailović, Nevena and Jovanović, Slobodan",
year = "2016",
abstract = "Metalliferous mine wastes represent one of the major sources of environmental contamination frommining activities. Bor region (Serbia) is one of the largest copper mine basins in Europe where long-termmining caused severe environmental deterioration and created one of the most degraded locations inSerbia and Europe. At the spontaneously colonized metalliferous mine wastes in Bor, plant species Epilo-bium dodonaei dominates in the mine slopes and mine waste surfaces. Epilobium dodonaei has the statusof endangered and protected species in parts of European range (i. e. plant is included in the Red listsof the countries in the Carpathian mountains region), primarily due to losses of natural gravel habitats.The main focus of this research was physico-chemical characterization of mine waste, assessment ofphytoremediation potential and plant metabolic stress response of Epilobium dodonaei at the hot spotmetalliferous mine site in order to evaluate the possibility for application of endangered species in eco-logical restoration. The Bor mine wastes are characterized by coarse soil texture, various pH (4.58–8.30),and elevated concentrations of arsenic (44.5–271 mg kg−1) and copper (311–2820 mg kg−1) that exceedthe Serbian limiting threshold and remediation values. Oxidation of metal-sulfide minerals on waste sur-face leads to increased acidity, followed by elevated metal mobility of the mine spoil solution. Contentof arsenic, copper, lead and zinc in roots of E. dodonaei was correlated with pseudo-total and EDTA-available concentrations in Bor mine spoils. Furthermore, the content of arsenic, copper, lead and zinc inroots (3.98 mg kg−1, 140 mg kg−1, 3.19 mg kg−1, and 72.8 mg kg−1, respectively) and shoots (4.69 mg kg−1,57.7 mg kg−1, 1.17 mg kg−1, and 59.3 mg kg−1, respectively) of E. dodonaei reflected the multi-metal pol-lution at the investigated site. Epilobium dodonaei largely retains copper, lead and zinc in roots thanin shoots and has the potential for phytoremediation of mine wastes. Epilobium dodonaei at Bor minespoil had a high content of malondialdehyde in roots and leaves as well as reduced chlorophylls andcarotenoids content in leaves, indicating great oxidative stress. However, elevated arsenic and coppercontent could promote biosynthesis of antioxidants in roots and leaves of E. dodonaei at mine spoil. Cre-ation of an endangered species habitat on mine waste rocks of the Bor mining area and similar sites ofCarpatho-Balkan metallogenic province could successfully contribute to the preservation of E. dodon-aei. Development of practical procedures for the selection and application of endangered plant species inreclamation should create stronger link between ecological restoration and conservation biology. Finally,the application of endangered plant species should take a more prominent role in the restoration processand ecosystem design",
publisher = "Elsevier B.V.",
journal = "Ecological Engineering",
title = "Ecological potential of Epilobium dodonaei Vill. for restoration ofmetalliferous mine wastes",
volume = "95",
doi = "10.1016/j.ecoleng.2016.07.015",
pages = "800-810"
}

Ranđelović, D., Gajić, G., Mutić, J., Pavlović, P., Mihailović, N.,& Jovanović, S.. (2016). Ecological potential of Epilobium dodonaei Vill. for restoration ofmetalliferous mine wastes. in Ecological Engineering
Elsevier B.V.., 95, 800-810.
https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2016.07.015

Ranđelović D, Gajić G, Mutić J, Pavlović P, Mihailović N, Jovanović S. Ecological potential of Epilobium dodonaei Vill. for restoration ofmetalliferous mine wastes. in Ecological Engineering. 2016;95:800-810.
doi:10.1016/j.ecoleng.2016.07.015 .

Ranđelović, Dragana, Gajić, Gordana, Mutić, Jelena, Pavlović, Pavle, Mihailović, Nevena, Jovanović, Slobodan, "Ecological potential of Epilobium dodonaei Vill. for restoration ofmetalliferous mine wastes" in Ecological Engineering, 95 (2016):800-810,
https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2016.07.015 . .

TY  - JOUR
AU  - Radović, Dejan I.
AU  - Marković, D.
AU  - Stevanović, Vladimir B.
AU  - Jovanović, Slobodan D.
AU  - Džukić, Georg V.
AU  - Radović, I.
PY  - 2005
PY  - 2005
UR  - https://radar.ibiss.bg.ac.rs/handle/123456789/116
AB  - Mount Tara is among the most important centers of Balkan and European ecosystem and species biodiversity. It is characterized by diversified and well-maintained communities of old deciduous and mixed coniferous forests (beech/fir/spruce). They represent a unique example of well preserved forests in SE Europe with numerous endemic and relict species of indigenous flora and fauna. The geographical information system (GIS) that we have created has proved an excellent tool for valorization and protection of all natural values and potentials of Tara National Park.
AB  - Geografski informacioni sistem je: organizovan skup računarskog hardvera softvera, geografskih podataka i kadra, dizajniran da efikasno prikuplja smešta, nadgrađuje, manipuliše, analizira i prikazuje sve forme geografski referencirane informacije. Za ekologe GIS je otvorio nove mogućnosti za istraživanja i aplikaciju sakupljenih informacija. Zbog same kompleksnosti sistema životne sredine mi najčešće nastojimo da ih proučavamo koristeći redukcionistički pristup, fokusirajući ce na male, diskretne pojednostavljene aspekte. Međutim većina problema u životnoj sredini su više faktorijalni i zahtevaju razmatranje širokog spektra izvora informacija pitanja i interesa. Za većinu ekoloških studija potrebne su nam eksplicitnije i kvalifikovanije terenske informacije vezane za faktore koji bi mogli da objasne posmatranu ekosistemsku, faunističku i florističku raznovrsnost u dimenziji prostorne i vremenske distribucije uključujući i podatke o geologiji, klimi, pedologiji, distribuciji i ponašanju istrživanih vrsta. Ovde svoju ulogu pronalaze geografski informacioni sistemi (GIS). Nacionalni park Tara obuhvata najveći deo planine Tare u zapadnoj Srbiji prosečne nadmorske visine 1000-1200 m na 180 km od Beograda. Ukupna površina zaštićenog područja Nacionalnog parka je 19.175 ha, a 37.584 ha predstavlja zaštitnu zonu oko Nacionalnog parka. Pripada opštini Bajina Bašta. Planina Tara predstavlja jednu od vrućih tačaka specijskog i ekosistemskog diverziteta sa 35 različitih šumskih zajednica lišćarskog, mešovito četinarskog tipa, kao i 19 opisanih livadskih zajednica. Mnoge od njih posebno one sa Pančićevom omorikom, imaju reliktan ili endemoreliktan karakter. U tom smislu sasvim je opravdano što se Tara danas našla na listi područja značajnih za očuvanje ptičijeg sveta (IBA) i dnevnih leptira Evrope (PBA), a u toku je njeno uključivanje u međunarodnu listu područja značajnog za očuvanje svetske flore (IPA). Kako se gazdovanje i upravljanje praktično svim prirodnim potencijalima NP Tara, do sada dominantno zasnivalo na principima šumarske tehnologije i inženjeringa ovaj rad ima svoju punu naučnu opravdanost u pokušaju implementacije savremenih naučnih saznanja iz oblasti zaštite biodiverziteta, konzervacione ekologije geografije i prostornog planiranja u mehanizam upravljanja prirodnim nacionalnim resursima. Ovaj tip vrednovanja i zaštite otvara mogućnost primene održivog/usklađenog korišćenja resursa NP Tara. Tokom 2002. i 2003. godine formirane su teme GIS NP Tara koje obuhvataju prirodne (geomorfologija, geologija, pedologija, hidrologija, vegetacija, flora fauna), korišćene (eksploatacija šuma) i veštačke (antropogene) sadržaje (puteve, brane, naselja, turističke sadržaje i granice). Geografski informacioni sistem koji je formiran za NP Taru sa temama koje ga čine da prati okvire sličnih projekata rađenih u Evropi i svetu i jedan je od tipičnih geografskih informacionih sistema (iz oblasti ekologije, zaštite životne sredine, šumarstva, itd), koji sadrži gotovo sve vrste podataka (izuzev satelitskih snimaka) u GIS (rasterske, vektorske, DEM, baza podataka i aerofotogrametrijske snimke).
T2  - Archives of Biological Sciences
T1  - Primena GIS tehnologija u vrednovanju i zaštiti prirodnih vrednosti Nacionalnog parka Tara
T1  - Implementation of GIS technologies in assessment and protection of natural values of Tara National Park
IS  - 3
VL  - 57
SP  - 193
EP  - 204
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_ibiss_116
ER  - 

@article{
author = "Radović, Dejan I. and Marković, D. and Stevanović, Vladimir B. and Jovanović, Slobodan D. and Džukić, Georg V. and Radović, I.",
year = "2005, 2005",
abstract = "Mount Tara is among the most important centers of Balkan and European ecosystem and species biodiversity. It is characterized by diversified and well-maintained communities of old deciduous and mixed coniferous forests (beech/fir/spruce). They represent a unique example of well preserved forests in SE Europe with numerous endemic and relict species of indigenous flora and fauna. The geographical information system (GIS) that we have created has proved an excellent tool for valorization and protection of all natural values and potentials of Tara National Park., Geografski informacioni sistem je: organizovan skup računarskog hardvera softvera, geografskih podataka i kadra, dizajniran da efikasno prikuplja smešta, nadgrađuje, manipuliše, analizira i prikazuje sve forme geografski referencirane informacije. Za ekologe GIS je otvorio nove mogućnosti za istraživanja i aplikaciju sakupljenih informacija. Zbog same kompleksnosti sistema životne sredine mi najčešće nastojimo da ih proučavamo koristeći redukcionistički pristup, fokusirajući ce na male, diskretne pojednostavljene aspekte. Međutim većina problema u životnoj sredini su više faktorijalni i zahtevaju razmatranje širokog spektra izvora informacija pitanja i interesa. Za većinu ekoloških studija potrebne su nam eksplicitnije i kvalifikovanije terenske informacije vezane za faktore koji bi mogli da objasne posmatranu ekosistemsku, faunističku i florističku raznovrsnost u dimenziji prostorne i vremenske distribucije uključujući i podatke o geologiji, klimi, pedologiji, distribuciji i ponašanju istrživanih vrsta. Ovde svoju ulogu pronalaze geografski informacioni sistemi (GIS). Nacionalni park Tara obuhvata najveći deo planine Tare u zapadnoj Srbiji prosečne nadmorske visine 1000-1200 m na 180 km od Beograda. Ukupna površina zaštićenog područja Nacionalnog parka je 19.175 ha, a 37.584 ha predstavlja zaštitnu zonu oko Nacionalnog parka. Pripada opštini Bajina Bašta. Planina Tara predstavlja jednu od vrućih tačaka specijskog i ekosistemskog diverziteta sa 35 različitih šumskih zajednica lišćarskog, mešovito četinarskog tipa, kao i 19 opisanih livadskih zajednica. Mnoge od njih posebno one sa Pančićevom omorikom, imaju reliktan ili endemoreliktan karakter. U tom smislu sasvim je opravdano što se Tara danas našla na listi područja značajnih za očuvanje ptičijeg sveta (IBA) i dnevnih leptira Evrope (PBA), a u toku je njeno uključivanje u međunarodnu listu područja značajnog za očuvanje svetske flore (IPA). Kako se gazdovanje i upravljanje praktično svim prirodnim potencijalima NP Tara, do sada dominantno zasnivalo na principima šumarske tehnologije i inženjeringa ovaj rad ima svoju punu naučnu opravdanost u pokušaju implementacije savremenih naučnih saznanja iz oblasti zaštite biodiverziteta, konzervacione ekologije geografije i prostornog planiranja u mehanizam upravljanja prirodnim nacionalnim resursima. Ovaj tip vrednovanja i zaštite otvara mogućnost primene održivog/usklađenog korišćenja resursa NP Tara. Tokom 2002. i 2003. godine formirane su teme GIS NP Tara koje obuhvataju prirodne (geomorfologija, geologija, pedologija, hidrologija, vegetacija, flora fauna), korišćene (eksploatacija šuma) i veštačke (antropogene) sadržaje (puteve, brane, naselja, turističke sadržaje i granice). Geografski informacioni sistem koji je formiran za NP Taru sa temama koje ga čine da prati okvire sličnih projekata rađenih u Evropi i svetu i jedan je od tipičnih geografskih informacionih sistema (iz oblasti ekologije, zaštite životne sredine, šumarstva, itd), koji sadrži gotovo sve vrste podataka (izuzev satelitskih snimaka) u GIS (rasterske, vektorske, DEM, baza podataka i aerofotogrametrijske snimke).",
journal = "Archives of Biological Sciences",
title = "Primena GIS tehnologija u vrednovanju i zaštiti prirodnih vrednosti Nacionalnog parka Tara, Implementation of GIS technologies in assessment and protection of natural values of Tara National Park",
number = "3",
volume = "57",
pages = "193-204",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_ibiss_116"
}

Radović, D. I., Marković, D., Stevanović, V. B., Jovanović, S. D., Džukić, G. V.,& Radović, I.. (2005). Primena GIS tehnologija u vrednovanju i zaštiti prirodnih vrednosti Nacionalnog parka Tara. in Archives of Biological Sciences, 57(3), 193-204.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_ibiss_116

Radović DI, Marković D, Stevanović VB, Jovanović SD, Džukić GV, Radović I. Primena GIS tehnologija u vrednovanju i zaštiti prirodnih vrednosti Nacionalnog parka Tara. in Archives of Biological Sciences. 2005;57(3):193-204.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_ibiss_116 .

Radović, Dejan I., Marković, D., Stevanović, Vladimir B., Jovanović, Slobodan D., Džukić, Georg V., Radović, I., "Primena GIS tehnologija u vrednovanju i zaštiti prirodnih vrednosti Nacionalnog parka Tara" in Archives of Biological Sciences, 57, no. 3 (2005):193-204,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_ibiss_116 .