Biologija ostrvskih populacija lacertidnih guštera

Abstract

Ostrvska staništa dugo su bila prepoznata kao mesta na kojimaje moguće posmatrati procese specijacije pod uticajem specifičnih životnihuslova i prirodne izolacije. Veliki deo istraživanja Milutina Radovanovićabio je vezan upravo za ostrvske populacije dveju morfološki i ekološkijako sličnih vrsta, kraškog guštera i italijanskog zidnog guštera. Tokomsvog dugogodišnjeg rada, Milutin Radovanović je sistematizovao dotadašnjasaznanja o ovim životinjama, razrešio taksonomski status pojedinih formii na osnovu morfoloških karaktera opisao veći broj podvrsta. Intenzivnose bavio fenomenima morfološke varijabilnosti, ostrvskog melanizma,zatim patuljastih i gigantskih ostrvskih formi, prelaska na herbivornuishranu, kompetitivnog isključivanja i pasivnog antropogenog naseljavanjaguštera na ostrvima. Na osnovu svojih rezultata iznosio je pretpostavke onačinu i pravcima naseljavanja istočne obale Jadrana ovim dvema vrstamaguštera kao i o rapidnoj evoluciji koja se odigravala na geološki relativnomladim jadranskim ostrvima. Iako novije molekularne studije preispitujuvalidnost mnogih podvrsta na osnovu relativno male genetičke distance,jedna od najznačajnijih Radovanovićevih pretpostavki – ona o jako brzoj morfološkoj evoluciji ostrvskih formi, u potpunosti je potvrđena kasnijimeksperimentalnim studijama.