Pozitivno dejstvo antioksidativnih jedinjenja iz biljnih ekstrakata u eksperimentalnom modelu dijabetesa

Abstract

Given that oxidative stress plays a major role in pancreatic β-cell dysfunction and ultimate destruction, as well as in different complications of diabetes, therapy with antioxidants has assumed an important place in the management of diabetes. The relatively limited effects of established antioxidant compounds have stimulated efforts to develop new therapeutic strategies, e.g. to increase the endogenous antioxidant defences through pharmacological modulation of key antioxidant enzymes. Plant extracts are gaining popularity in treating diabetes because many substances synthesized by higher plants and fungi possess antioxidant activities and can prevent or protect tissues against the damaging effects of free radicals. This review summarizes experimental models of diabetes and possible mechanisms that lie behind the antioxidative effects of α-lipoic acid (LA), a powerful antioxidant and compound that stimulates cellular glucose uptake, as well as of plant extracts from sweet chestnut (Castanea sativa), edible mushroom (Lactarius deterrimus) and natural products containing β-glucans in the treatment of diabetes. Their roles in preventing pancreatic β-cell death and in ameliorating the effects of severe diabetic complications are discussed.

Terapija antioksidansima zauzima značajno mesto u lečenju dijabetesa s obzirom da oksidativni stres u velikoj meri doprinosi narušavanju funkcije i strukture β-ćelija pankreasa kao i razvoju komplikacija u dijabetesu. Zbog ograničenog dejstva postojećih antioksidativnih jedinjenja traga se za novim terapijskim rešenjima u tretmanu dijabetesa, kao što je povećanje endogene antioksidativne zaštite organizma putem farmakološke modulacije ključnih antioksidativnih enzima. Primena biljnih ekstrakata u lečenju dijabetesa postaje sve popularnija. Mnoge supstance koje se nalaze u sastavu viših biljaka i gljiva poseduju antioksidativna svojstva koja mogu da zaštite tkiva od štetnih uticaja slobodnih radikala. U ovom revijalnom radu opisani su eksperimentalni modeli dijabetesa kao i mogući mehanizmi koji leže u osnovi antioksidativnog dejstva α-liponske kiseline (LA), snažnog antioksidansa i jedinjenja koje stimuliše ćelijsku apsorpciju glukoze, kao i biljnih ekstrakata izolovanih iz slatkog kestena (Castanea sativa), jestivih pečuraka (Lactarius deterrimus) i prirodnih proizvoda koji sadrže β-glukan u lečenju dijabetesa. Opisani su njihova uloga u sprečavanju smrti β-ćelija pankreasa kao i blagotvorno dejstvo na komplikacije u dijabetesu.