Glutation zavisni enzimi u jetri nekih riba jadranskog mora; sezonske i interspecijske razlike

Abstract

Glutation zavisni enzimi imaju značajnu ulogu u održanju ćelijske homeostaze. Njihova aktivnost može biti indukovana ili inhibirana kao adaptivni odgovor na prirodne fluktuacije faktora sredine, kao i na izlaganje različitim zagađivačima. Ribe su pogodan objekat za proučavanje različitih uporedno fizioloških razlika i spoljašnjih uticaja, kao što su: sezonske varijacije, uticaj ishrane i uticaj zagađivača zato što su široko rasprostranjene, lako se izlovljavaju i brzo reaguju na promene spoljašnje sredine. U našoj studiji određivali smo aktivnost glutation zavisnih enzima: glutationperoksidaze (GSH-Px), glutation-reduktaze (GR) i enzima faze II biotransformacije glutation-S-transferaze (GST) u jetri oslića (Merluccius merluccius L.), trlje (Mullus barbatus L.) i kokota (Trigla lucerna L.) izlovljavanih na lokalitetu Platamuni (Jadransko more) tokom zimskog i prolećnog perioda. Cilj istraživanja bio je utvrđivanje sezonskih razlika u aktivnosti ispitivanih parametara, kao i razlika između ispitivanih vrsta. Dobijeni rezultati pokazuju statistički značajno smanjenje aktivnosti GST kod svih ispitivanih vrsta, kao i GSH-Px u jetri kokota u prolećnom periodu u odnosu na zimski. U isto vreme, aktivnost GSH-Px bila je značajno povećana u jetri trlje u prolećnom periodu. Promene aktivnosti GR nisu zabeležene ni kod jedne ispitivane vrste u obe sezone. Promene aktivnosti između ispitivanih vrsta su konstatovane i u zimskom i u prolećnom periodu, pri čemu su aktivnosti svih ispitivanih enzima bile statistički najveće u jetri kokota, zatim trlje, a najmanje u jetri oslića. Sve dobijene uporedno fiziološke i sezonske razlike se moraju uzeti u obzir prilikom različitih biomonitoring studija, kao i prilikom procene stepena zagađenja životne sredine bazirane na molekularno fiziološkim parametrima.